Enflasyon Belirleyici

Emekli maaşlarının enflasyon karşısında korunması amacıyla 6 aylık enflasyona göre belirlendiğini belirten TÜİK, kasım ayı itibarıyla son beş ayda enflasyonun yüzde 34 olduğunu açıkladı. Aralık ayı enflasyonunun da 3 Ocak günü duyurulacağını bildiren TÜİK, böylece son altı aylık enflasyonun ortaya çıkacağını ve emekli maaş zammının belli olacağını ifade etti. Finansal Kurumlar Birliği’nin Ekonomik Görünüm Beklenti Anketi’nde ise, 2023 yıl sonu enflasyon beklentisinin ortalama yüzde 67.19 olduğu ve yılın ikinci yarısında enflasyonun yüzde 39.59 olarak gerçekleşeceği öngörüldü. Bu kapsamda, ocak ayı zammının SSK ve Bağ-Kur emeklileri için yüzde 39.59, memur ve diğer emekliler için de yüzde 51.44 olacağı tahmin ediliyor.

Kök Aylık Düzenlemesi

Emekli maaşlarının belirlenmesinde enflasyonun yanı sıra kök aylık düzenlemesi de önemli bir rol oynuyor. Kök aylık, emekli olurken alınan maaşın ilk hali olarak tanımlanıyor. Emekli maaşları, her yıl yapılan zamlarla birlikte kök aylıklar üzerinden hesaplanıyor. Bu nedenle, kök aylığı düşük olan emeklilerin maaşları da düşük kalıyor. Hazine desteğiyle maaşları 7.500 liraya tamamlanan düzenlemeden faydalanan SGK, Bağ-Kur ve EYT’den emekli aylığı alanlarla birlikte 11 milyona yakın vatandaş, kök aylığı düşük olduğu için sıfır ya da çok düşük zam oranlarıyla karşı karşıya kalabiliyor. Örneğin, kök maaşı yaklaşık 5.500 lira olan 6 milyon vatandaş, 6 aylık enflasyon oranı yüzde 40 olur ve bu oran üzerinden zam alırsa, artış 2.200 TL olacak ve aylığı 7.700 lirada kalacak. Yani emeklinin aldığı gerçek zam oranı aslında yüzde 2.6 olacak. Bu durumda, kök aylığa kademeli bir artış yapılması ve en düşük emekli maaşının 10-11 bin TL bandına yükseltilmesi gerekiyor.

Emekli maaşlarının artırılmasında bir diğer faktör de refah payı. Refah payı, enflasyonun üzerinde bir zam yapılması anlamına geliyor. Hükümet, son yıllarda enflasyon oranlarının üzerinde zam yapmak için refah payı uyguluyor. Böylece, emekli zammı artışı enflasyonun hep üzerinde oluyor. Örneğin, 2023 yılında 6 aylık enflasyon yüzde 15 ve yüzde 30 olarak gerçekleşirken, emekli zammı Temmuz 2023’te yüzde 17’den yüzde 25’e yükseltildi. 2024 yılında da refah payı ile emekli maaşlarının iyileştirilmesi bekleniyor. Bu konuda üç formüllü bir çalışma yürütülüyor. Bunlardan biri, 6 aylık enflasyonun yüzde 50’ye tamamlanması ve emekliye zam oranının bu şekilde uygulanması. Diğer bir formül ise, enflasyonun yüzde 10 üzerine refah payı eklenmesi. Son formül ise, enflasyonun yüzde 5 üzerine refah payı eklenmesi. Bu formüllerden hangisinin uygulanacağı ise aralık ayı enflasyon oranının açıklanmasından sonra netleşecek.

kaynak:sözcü