Sosyal Koruma Harcamalarında Rekor Artış: Emekliler ve Yaşlılar Odakta
2023 yılında Türkiye'de sosyal koruma harcamalarında çarpıcı bir artış yaşandı. Bir önceki yıla kıyasla yüzde 108,6 oranında artış gösteren bu harcamalar, 2 trilyon 693 milyar 497 milyon liraya ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 'Sosyal Koruma İstatistikleri, 2023' verileri, sosyal yardım alanında kayda değer bir yükselişe işaret ediyor.
Sosyal Harcamalarda Artış
2023 yılında Türkiye'de sosyal koruma harcamalarında çarpıcı bir artış yaşandı. Bir önceki yıla kıyasla yüzde 108,6 oranında artış gösteren bu harcamalar, 2 trilyon 693 milyar 497 milyon liraya ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan “Sosyal Koruma İstatistikleri, 2023” verileri, sosyal yardım alanında kayda değer bir yükselişe işaret ediyor. Bu harcamaların yüzde 98,2’si, yani 2 trilyon 645 milyar 267 milyon lirası sosyal koruma yardımlarından oluştu.
Sosyal yardımlar içinde en büyük pay, 1 trilyon 175 milyar 190 milyon lira ile emekliler ve yaşlılara yapılan harcamalara ayrıldı. Bu yardımları, hastalık ve sağlık bakımına ayrılan 809 milyar 343 milyon lira takip etti. Genel olarak sosyal koruma harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı yüzde 10,1 olarak hesaplandı.
Emekli ve Yaşlılara Destek En Önde Geliyor
Sosyal koruma yardımları, toplumsal risk ve ihtiyaç gruplarının desteklenmesinde kilit bir rol oynadı. Emekli ve yaşlılara yapılan yardımlar toplam harcamaların yüzde 4,4‟ünü oluşturarak öne çıktı. Hastalık ve sağlık bakımı harcamaları yüzde 3 pay ile ikinci sırada yer alırken, dul ve yetimlere yapılan yardımlar yüzde 1 pay aldı.
Yardımlarda, şartlı desteklerin de önemli bir yer tuttuğu gözlemlendi. Sosyal koruma yardımlarının yüzde 13,3’ü şartlı olarak verildi. Şartlı yardımların içinde aile ve çocuk destekleri yüzde 51,2 oranıyla ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde 17,7 ile engelli ve malul yardımları, yüzde 13,4 ile hastalık ve sağlık bakımı yardımları izledi.
Sosyal yardımların nakdi olarak verilen oranı yüzde 63 seviyesine ulaştı. Nakdi yardımlar içinde en büyük pay yüzde 70,1 ile emekli ve yaşlılara yapılan desteklerden geldi. Dul ve yetim yardımları yüzde 15,4 pay alırken, aile ve çocuk yardımları yüzde 5,4 oranında gerçekleşti.
Sosyal Koruma Gelirlerinde Kaynaklar ve Kapsam
Sosyal koruma harcamalarının finansmanında çeşitli kaynaklar dikkat çekti. Harcamaların yüzde 39,6’sı devlet katkılarından karşılanırken, yüzde 29,7’si işveren sosyal katkılarından ve yüzde 23,9’u koruma kapsamındaki bireylerce yapılan katkılardan oluştu. Bu düzenlemeler, toplumun çeşitli kesimlerinin sosyal yardımları finansal olarak desteklemesine olanak tanıdı.
2023 yılında sosyal koruma kapsamında maaş alan kişi sayısı da dikkat çekici bir artış gösterdi. Emekli, yaşlı, dul, yetim ve engelli-malul maaşı alan bireylerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 13,8 oranında artarak 16 milyon 893 bine ulaştı. 2022’de 15 milyon 630 bin olan maaş yardımı sayısı ise 2023’te 17 milyon 719 bine yükseldi.
Toplumun Şartlı ve Nakdi Yardımlarla Desteklenmesi
Şartlı yardımlar ve nakdi destekler, sosyal koruma sisteminin önemli bir parçasını oluşturuyor. Bu yardımlar, ihtiyaç gruplarının hayat standartlarını iyileştirirken, toplumsal dayanışmanın güçlenmesine de katkı sağlıyor. Sosyal yardım politikalarının bu kadar genşi bir yelpazeyi kapsaması, bireylerin maddi ve manevi desteklere daha kolay erişmesini mümkün kılıyor.
2023 yılında sosyal koruma harcamaları, toplumun özellikle dezavantajlı kesimlerini hedefleyen etkili politikaların öne çıktığı bir dönem olarak dikkat çekti. Emekliler ve yaşlılar için ayrılan büyük pay, sağlık ve diğer yardım alanlarındaki gelişmelerle desteklendi. Bu durum, Türkiye’nin sosyal devlet anlayışında yeni bir seviyeye ulaştığını gösteriyor.
