Türkiye'de 114,5 milyon ton atık oluştu
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılında oluşan atık miktarlarına ilişkin verileri yayınladı. Buna göre, Türkiye'de 2022 yılında 50 ve üzeri çalışanı olan imalat sanayi işyerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri, sağlık kuruluşları ve hanehalklarında 35,1 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 114,5 milyon ton atık oluştu.Toplam atık miktarı 2020 yılına göre %9,2 artış gösterdi.
İmalat sanayi işyerlerinde 5,1 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 26,1 milyon ton atık oluştu. Toplam atığın %58,4’ü satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi, %22,8’i düzenli depolama tesislerine gönderildi, %6,7’si işyeri sahasında depolandı, %6,5’i tesis bünyesinde geri kazanıldı, %3,1’i belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı, %1,9’u beraber yakma (ko-insinerasyon) veya yakma tesislerine gönderildi, %0,4’ü dolgu malzemesi olarak kullanıldı/doğaya yeniden kazandırıldı, %0,2’si ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç 30,4 milyon ton atık oluştu1. Dekapaj malzemesi/pasa dahil oluşan 1 milyar 14,6 milyon ton toplam atığın %99,997’sini mineral atıklar oluşturdu Toplam atığın %69,9’u pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi, %27,7’si ocak içine geri dolduruldu, %2,4’ü ise diğer yöntemlerle geri kazanıldı ya da bertaraf edildi.
Termik santrallerde 11 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 26,7 milyon ton atık oluştu1. Toplam tehlikesiz atığın %79,5’ini kül ve cüruf atıkları, %20,5’ini ise metal, kâğıt, plastik atıklar, atıksu arıtım çamurları ile evsel ve benzeri atıklar oluşturdu. Toplam atığın %86,8’i kül dağı, kül barajı veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken, %12,4’ü lisanslı tesislere gönderildi ve maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı, %0,8’i ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri, atıksu arıtımı vb. idari faaliyetleri sonucu 131 bin tonu tehlikeli olmak üzere 307 bin ton atık oluştu. Oluşan atığın 7 bin tonu OSB bünyesinde geri kazanıldı veya geçici depolandı, 229 bin tonu OSB dışında geri kazanıldı, 71 bin tonu ise OSB bünyesinde veya OSB dışında bertaraf edildi.
Tıbbi atık istatistikleri kapsamında, 2022 yıl sonu itibarıyla faaliyette olan 1 560 sağlık kuruluşundan 93 bin 600 ton tıbbi atık toplandığı tespit edildi1. 2022 yılında toplanan tıbbi atık miktarı bir önceki yıla göre %3 artış gösterdi. Tıbbi atığın %9,1’i yakma tesislerine gönderilerek bertaraf edildi.
Hanehalkı atık istatistikleri kapsamında, 2022 yılında Türkiye’deki tüm belediyelerden 30,9 milyon ton atık toplandığı tespit edildi.Toplanan atığın %69,7’si düzenli depolama tesislerine, %11,8’i kompost tesislerine, %10,4’ü yakma tesislerine, %5,9’u geri kazanım tesislerine, %2,2’si ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
TÜİK, atık istatistiklerinin çevre politikalarının oluşturulması ve izlenmesi, atık yönetimi planlarının hazırlanması, atık yönetimi ile ilgili uluslararası sözleşme ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi açısından önemli olduğunu belirtti.
